„Zaif hadis“ diyerek nur-u hikmet saçan hadîs-i şerifleri âdeta bulandırmak, şüphelendirmek

Tahkik işi bittikten ve cerh ve ta'dilin hay-u huyu sona erdikten sonra hadîsin mertebeleri, senetleri itibariyle mekân ve makamlarında sabit kalmışlardır. Öyle olması da icab eder. Lâkin maalesef görmekteyiz ki; bazı nâdan ve behresizler, sanki hadîsin cerh ve ta'dil işi, tahkik ve tanzim hususu bitmemiş gibi, hâlâ mes'eleyi tartışma sahasına çekmek ve orada; şu oturmuş nur-u hikmet saçan hadîs-i şerifleri âdeta bulandırmak, şüphelendirmek ve yeniden cerh ve nakdın toz ve dumanıyla bulandırmak istiyor gibidirler. Bu, görünüşte bir hadîs hizmeti gibidir.

Amma hâyır! "Arı  su içer, bal akıtır. Yılan su içer zehir döker" hakikatı gibi, eski hadîs imamları ve kudsî  hameleleri bir mecbureyet karşısında muvakkat bir zaman için, hadîsin silkindirilip evham gubarlarından temizlenmesi maksadıyla, cerh ve ta'dilin sahasında tutmuşlardır. O iş bittikten sonra da, getirip onu lâyık olduğu mevkiine koymuşlardır. Yani, hakka ve dine hizmet etmişlerdir. Arı gibi bal aktımışlardır.

Amma şimdikiler ise, tam maksadın tersine olarak; halledilmiş, tasaffî etmiş olan hadîs ilmini, hiçbir maslahat yokken, safa ve nur sahrasından alıp, zulmetli evham sahasanına çekmek istiyorlar. Tabiri caiz ise, âdeta yılan gibi zehir kusmak istiyor gibidirler.

 

                Bakarsın hoca efendi veya vaiz bey camiin vaiz kürsüsünde vaaz ederken, avam halka hadîsin mertebelerinden söz ederler. Yahut ulu-orta heryerde bunu bir ilimfuruşluk tarzında izhar ederler. Halbuki onların bahsettiği husus, hadîs ilmine âşina olan ülema arasında, icab ettiği zaman medar-ı bahis olabilecek bir husustur. Vaiz efendi vaaz ederken, okuduğu bir hadîs-i şerif için "Efendim bu zaif bir hadîstir" dediği zaman ve fakat hadîs ilmindeki "zaif" ıstılahını ve mânasını söylemediği vakit, zaifliğin ne olduğunu bilmeyen müslüman avam halk elbette şüpheye düşecek. İslâmın emirlerini iltizamda, nehiylerinden de kaçmakta gevşek davranacak. Herşeye bir nevi şüpheli bakacak ve saire...

                Hadîs hususunda hakikat makamından muradımız budur ki: "Hadîs-i Şeriflerin makam ve mertebeleri, tâ bin sene evvel tesbit edilmiş ve bu iş artık halledilmiş ve bitmiştir" demek istiyoruz. Mevcud umum hadîsler, yani yüze bâliğ  kaynak hadîs kitablarındaki yekûn hadîs-i şerifler, senetleri ve rivayet yollarıyla, umumiyetle üç makam ve mertebeed bulunurlar. Bunlar: Sahih hadîsler, Hasen hadîsler ve Zaif hadîsler. Amma her hepsi de hadîs-i şeriftirler. Hepsine karşı da hürmet ve ihtiram vâcib ve lâzımdır.

 

                Nitekim İslâm ülemasının ehl-i hakikat olan âlimleri de, Şeriat-ı İslâmiye ve umuma bakan fıkıh dışındaki bütün mes'elelerde, bilâtereddüt, seneden

·         en zaif hadîsleri bile istimâl etmişler,

·         amel etmişer

·         ve hırz-ı can edip hürmet etmişlerdi.

 

Böylesi hakikat makamında, hadîslerin senetleri üstünde yapılmış tartışmalara göre değil, ifade ettikleri mânalara göre değerlendirmişlerdir. Hadîsin cerh ve ta'dil ameliyesinden sonra, makamları tesbit edilip yerlerine kaim edildikten sonra, bir çok ülema, artık o hadîsin senedinin durumuna bakmadan, senetsiz olarak kitaplarında hiç tereddüt etmeden dercetmişlerdi. Meselâ, Şeyh Abdülkadir-i Geylanî, Mevlâna Celâleddin-i Rumî, İmam-ı Gazalî ve İmam-ı Rabbanî gibi zâtlar. Bir kısmı da, hadîslerin kitaplarına dercederken, cerh ve ta'dil mes'elesini zikretmeden, onun senediyle birlikte kaydedilmişlerdir.

 

 (Risale-i Nurun kudsi kaynaklari: 217)